Ποιες είναι οι Ψυχολογικές ιδιότητες ενός ώριμου ατόμου;

Η ψυχολογική ωριμότητα είναι κατάκτηση. Είναι κάτι που δεν δίνεται στο άτομο έτοιμο αλλά που πρέπει να το προσπαθήσει. Αυτή την αλήθεια δε την έχει κατανοήσει ο σύγχρονος άνθρωπος και νομίζω πως, ανάμεσα στα άλλα θέματα της ζωής μας, είναι και αυτό ένα που μας δημιουργεί ψυχικές δυσκολίες, μέσα στις οποίες ζούμε όλοι μας λίγο πολύ. Κατάκτηση λοιπόν η ψυχολογική ωριμότητα, κατάκτηση η ολοκλήρωση της προσωπικότητας, κατάκτηση συνειδητή.

Για το λόγο αυτό ας κάνουμε έναν έλεγχο, ας δούμε τι συμβαίνει για να μπορέσουμε να πάμε πιο πέρα και να μην σταθούμε σε ορισμένα στάδια και μείνουμε σε αυτά σε όλη μας τη ζωή. Γιατί υπάρχουν άνθρωποι ηλικίας τριάντα, σαράντα, πενήντα χρόνων, που είναι καθηλωμένοι ακόμη στην εφηβική κρίση  και όταν τους πλησιάσεις και κουβεντιάσεις μαζί τους βλέπεις όλα τα χαρακτηριστικά συμπτώματα της κρίσης αυτής, που δεν ξεπεράστηκε.

Κάτι τέτοιο είναι φοβερά αρνητικό στοιχείο στη συζυγική, την οικογενειακή ζωή, στην κοινωνική εξέλιξη.

• Η πρώτη ιδιότητα λοιπόν που πρέπει να έχει ο ώριμος άνθρωπος είναι η αυτογνωσία. Αυτό που είπε και ο Σωκράτης πριν από τόσα χρόνια, το “γνώθι σαυτόν”, είναι μια αλήθεια πάνω στην οποία επανέρχεται η ψυχολογία κάθε φορά που αντιμετωπίζει έναν άνθρωπο και τα προβλήματα του. Είναι γεγονός στην ψυχολογία που το παραδεχόμαστε όλοι, πως αν θέλουμε ο άνθρωπος να βοηθηθεί ο ίδιος, να ξεπεράσει μια κατάσταση θα πρέπει να έχει γνώση της κατάστασης αυτής, βέβαια ως το σημείο που μπορεί. Υπάρχουν περιπτώσεις που δεν μπορεί να έχει γνώση, μα εμείς δεν αναφερόμαστε σε αυτές τις περιπτώσεις, αναφερόμαστε στις ομαλές περιπτώσεις τις ψυχολογικές, τις οποίες μπορούμε ίσως να ξεπεράσουμε με την αυτογνωσία. Ο άνθρωπος λοιπόν για να είναι ωφέλιμος πρέπει να έχει αυτογνωσία, που θα πει πως θα στραφεί προς τον εαυτό του , να τον γνωρίσει, να δει τα θετικά του σημεία και να δει επίσης τα αρνητικά. Όταν έχει αυτογνωσία πολλά πράγματα κερδίζει. Πρώτα απ’όλα ξέρει να ελέγχει τον εαυτό του, ξέρει να παρακολουθεί κάθε φορά τη συναισθηματική του κατάσταση και να ελέγχει γιατί αισθάνεται έτσι απέναντι σε έναν άνθρωπο και αλλιώτικα απέναντι σε έναν άλλο. Γιατί αντιμετωπίζει μια κατάσταση κατά ένα τρόπο και μια άλλη κατάσταση κατά ένα άλλο τρόπο.
• Η αυτογνωσία σχετίζεται με την αυτοκριτική, ή καλύτερα, έχει ως επακόλουθο την αυτοκριτική. Ο άνθρωπος που γνωρίζει τον εαυτό του θα κάνει αυτοκριτική, θα ελέγχει κάθε τόσο τον ψυχολογικό του κόσμο για να δει ποιος είναι. Όμως λίγοι άνθρωποι είναι εκείνοι που έχουν αυτό το γνώρισμα της αυτοκριτικής. Είναι πολύ λίγοι δυστυχώς και πάνω σε αυτό είναι που χτίζονται οι διάφορες άλλες δύσκολες καταστάσεις στις σχέσεις των ανθρώπων. Όταν κάνουμε αυτοκριτική είναι φυσικό να βρούμε ότι κάνουμε λάθη στη ζωή μας. Μπορεί κάνοντας αυτοκριτική να αναθεωρήσουμε την τακτική μας ολόκληρη απέναντι σε πρόσωπα και πράγματα. Τότε θα πούμε πως κάναμε λάθος , θα το παραδεχτούμε και θα το πάρουμε ως παράδειγμα, για να μην το επαναλάβουμε το ίδιο αργότερα. Έτσι μέσα στις ιδιότητες του ώριμου ανθρώπου είναι πως πρέπει να παραδέχεται τα λάθη του. Όταν ένας άνθρωπος δεν παραδέχεται τα λάθη του, τότε δεν μπορεί να είναι ώριμος. Γιατί όλοι είμαστε άνθρωποι και κανείς, κανείς δεν είναι τέλειος και λάθη θα κάνουμε όλοι. Η διαφορά του ώριμου από τον ανώριμο είναι πως ο ανώριμος σπεύδει πάντα να βρει δικαιολογίες, να δημιουργεί υπεκφυγές σε ένα θέμα και δεν στέκεται να πει “ναι έκανα ένα λάθος”, στην επαγγελματική ζωή, στην οικογενειακή ζωή ή οπουδήποτε αλλού. Υπάρχουν άνθρωποι που κάνουν αυτού του είδους το ξεστράτισμα το ψυχολογικό, παραβλέπουν το λάθος τους, υιοθετούν μιαν άλλη τακτική, πάνω σε αυτή κτίζουν μια ορισμένη ψυχολογία και πρέπει ύστερα να ανασκευάσουν όλο αυτό το κτίσιμο το ψυχολογικό, που έχει κάνει για να δούμε που έχει θεμελιώσει εσφαλμένα την τακτική του και να τη φωτίσουμε.
• Η τρίτη χαρακτηριστική ιδιότητα του ώριμου ατόμου είναι πως ενδιαφέρεται για τα γενικά προβλήματα της ζωής. Δεν μπορεί να είναι ώριμος ένας άνθρωπος που αδιαφορεί για το τι συμβαίνει γύρω του. Βέβαια αυτή τη στιγμή δε μπορούμε να πούμε πως θα γίνουμε όλοι φιλόσοφοι και θα ασχοληθούμε όλοι με τα μεγάλα υπαρξιακά προβλήματα. Δεν μπορούν να γίνουν όλοι πολιτικοί για να χαράξουμε καινούργιους δρόμους για την πατρίδα μας ή για την οικουμενική. Όμως ο άνθρωπος πρέπει να παρακολουθεί τα γενικά προβλήματα της ζωής και να ξέρει πως τα γενικά αυτά προβλήματα είναι δεμένα με τη δική του ιστορία, με τη δική του τύχη, με το δικό του μέλλον τα παρακολουθεί και κατά κάποιο τρόπο να έχει γνώμη πάνω σε αυτά.
• Ενώ όμως το ώριμο άτομο παρακολουθεί τα μεγάλα προβλήματα της ζωής , δεν πρέπει να δίνει σημασία στους μικροερεθισμούς που συμβαίνουν καθημερινά τριγύρω του. Και εδώ είναι ένα φαινόμενο που πρέπει να το προσέξουμε γιατί κιαυτό δείχνει τον άνθρωπο που είναι ανώριμος. Υπάρχουν πολλοί που ερεθίζονται με το παραμικρό.
• Μια πέμπτη ιδιότητα του ώριμου ατόμου είναι πως δεν συζητάει συνέχεια τα δικά του προβλήματα . Κι εδώ υπάρχουν παραδείγματα , ο καθένας μπορεί να στραφεί προς τον κύκλο του για να τα βρει. Υπάρχουν άνθρωποι που βασανίζουν συνέχεια τους άλλους μόνο με δικά τους προβλήματα.
• Ο ώριμος άνθρωπος δεν είναι εγωκεντρικός κι αφού δεν είναι εγωκεντρικός δεν παρουσιάζει συνέχεια τα δικά του προβλήματα αφήνει να μιλήσει και ο άλλος για τα δικά του. Τέλος συζητά ένα γενικό θέμα , που όπως είπαμε είναι μέσα στα πλαίσια του ώριμου να συζητάει, θα στραφεί προς εκεί, κι εκεί θα εξελιχθεί η συζήτηση που θα έχει με κάποιον άλλον.
• Μια έβδομη χαρακτηριστική ιδιότητα του ώριμου ανθρώπου είναι πως μεταφέρεται στη θέση του άλλου. Αυτή η ιδιότητα βρίσκεται σε άμεση σχέση με την προηγούμενη. Όταν ο άνθρωπος είναι εγωκεντρικός δεν μεταφέρεται εύκολα στη θέση του άλλου. Αν όμως δεν είναι μεταφέρεται τη θέση του άλλου και τον καταλαβαίνει.
• Μια όγδοη ιδιότητα του ώριμου ανθρώπου είναι πως παραδέχεται τον συνάνθρωπο του και συνεργάζεται μαζί του.
• Ένα ένατο χαρακτηριστικό του ώριμου ανθρώπου είναι πως νιώθει τα θετικά σημεία της ζωής του και τα χαίρεται. Υπάρχουν άνθρωποι που συνεχώς κλαίγονται, ψάχνουν μέσα στη ζωή τους να βρίσκουν πάντα αρνητικά σημεία. Βρίσκουν τα σημεία πάνω στα οποία ο κόσμος θα τους λυπηθεί και τα εκμεταλλεύονται, τα προβάλλουν, ώστε να δημιουργήσουν προσωπικότητα τέτοια, που συνέχεια οδύρεται.
• Ένα τελευταίο χαρακτηριστικό είναι ότι έχει ξεκόψει από τα βιώματα της παιδικής και της εφηβικής του ψυχολογίας.

Αν ελέγξουμε τον εαυτό μας, βάλουμε το χέρι στην καρδιά, με όλη την εντιμότητα και πούμε πως έχουμε ξεκαθαρίσει τα υπολείμματα της παιδικής και εφηβικής ψυχολογίας μέσα μας, τότε θα πει πως πραγματικά έχουμε ξεπεράσει τις δυσκολίες της προσωπικότητας μας και πως ήδη έχουμε ένα ολοκληρωμένο τύπο που μπορεί υπεύθυνα να αντιμετωπίζει και να κατευθύνει τα προβλήματα της ζωής του. Μα θα προσέξουμε όταν θα κάνουμε αυτό τον απολογισμό, αυτό τον έλεγχο. Να είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας.

Είναι περίπτωση που η ειλικρίνεια είναι απαραίτητη αν θέλουμε βέβαια να δημιουργήσουμε κάποια ψυχική υγεία στον εαυτό μας και να τη χαρούμε.

Συρραφή – επιμέλεια : Ελένη Παπαμικρουλέα , Ψυχοθεραπεύτρια, Θεραπεύτρια Οικογένειας – Ζεύγους, Κλινική Κοινωνική Λειτουργός MSc , Εμψυχώτρια Ομάδων

Πηγή –Βιβλιογραφία :

Χουρδάκη, Μ. (1992). Οικογενειακή Ψυχολογία. Εκδόσεις Γρηγόρη